Katwijk, Valkenburg en Rijnsburg
De gemeente Katwijk bestaat uit de vijf kernen Katwijk aan Zee, Katwijk aan den Rijn, Katwijk-Noord, Valkenburg en Rijnsburg en is de grootste gemeente van de Bollenstreek met in totaal ruim 62.000 inwoners.
Met name het vissersdorp Katwijk aan Zee heeft zijn identiteit goed weten te bewaren. Het Katwijkse dialect (Katteks / Kattuks) wordt er nog steeds gesproken en bevat nog vele woorden uit het oude Hollands uit de zeventiende eeuw en zelfs uit de Middeleeuwen zoals skoe en skoe-e (voor het Nederlandse schoen en schoenen) en skoere (schouders). De naam Katwijk is mogelijk afgeleid van de Germaanse stam de Chatten, - en wijk komt van het latijnse woord vicus, woonplaats. In de Romeinse tijd was de strategische ligging van de plaats van groot belang. De Noordgrens van het Romeinse rijk lag langs de Rijn. De naam Catwijck komt voor het eerst voor in documenten uit 1231. Het gemeentewapen van Katwijk stamt uit 1817 en toont een blauw Andreaskruis. Sint Andreas is van oudsher de beschermheilige van vissers. Het huidige aanzicht van de Katwijkse boulevard stamt van na de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de oorlog heeft een 200 meter lange strook aan huizen plaats moeten maken voor de Atlantikwall. In 2006 zijn de gemeenten Valkenburg en Rijnsburg samengevoegd aan Katwijk. In de loop van de tijd is Katwijk evenals Noordwijk uitgegroeid tot één van de grotere toeristische trekpleisters van de Nederlandse kust.
Valkenburg is een dorpje met een kleine 4.000 inwoners. Het dorp is vooral bekend van het marine-vliegveld Vliegveld Valkenburg. In 2006 is dit vliegveld gesloten en sinds 2010 wordt hier de musical 'Soldaat van Oranje' opgevoerd in de theaterhangaar. Rondom het Valkenburgse Meer ligt een smalspoorlijn. Van Hemelvaartsdag tot het laatste weekend van september kun je een ritje maken met de stoomtrein rondom het meer.
Rijnsburg telde in 2006 iets minder dan 15.000 inwoners. Het dorp is vooral bekend vanwege het Rijnsburgse Bloemencorso jaarlijks op de tweede zaterdag in augustus en de vestiging van FloraHolland. Pas vanaf de zesde eeuw is er sprake van een echt dorp. De Friezen hadden zich er gevestigd. In een kerkelijk geschrift uit het jaar 750 wordt gesproken van 'Rudolfsheim dat nu Rinasburg wordt genoemd'. In het jaar 975 won Dirk II de strijd tegen de West-Friezen en stichtte toen de Laurentius kapel. In het centrum van het 'oude' Rijnsburg staat de Wilhelminaboom. Deze is in 1898 geplant ter ere van de 18e verjaardag van prinses Wilhelmina. Tijdens de bezettingsjaren 1940-1945 was de boom het symbool van verzet tegen de bezetter. In de nacht van 30 op 31 augustus 1941 (de verjaardag van Wilhelmina) werd de boom feestelijk versierd. Een groep van 30 willekeurige Rijnsburgers werd later opgepakt en gevangengezet in strafgevangenis Oranjehotel in Scheveningen. De bezetter heeft enkele dagen daarna getracht de boom te vergiftigen, maar hij staat er tot op de dag van vandaag nog steeds. De filosoof Baruch Spinoza heeft van 1661 tot 1663 in Rijnsburg gewoond. Het Spinozahuisje is één van de bezienswaardigheden in Rijnsburg. Wijlen burgemeester van Amsterdam Eberhard van der Laan kwam uit Rijnsburg.